Günümüzde KOBİ’leri en çok rahatsız eden olguların başında rekabetçilik gelmektedir. KOBİ’ler sınırlı finansal ve mali kapasiteleri ile bulundukları sektörlerde ciddi sorunlarla karşı karşıya gelmektedir. Ürün ve hizmetlerin müşteri beklentilerini karşılayamaması müşterilerin aynı ürün ve hizmeti şehir dışından satın almaları ile sonuçlanmaktadır. Bu noktadaki diğer bir sorun ise küreselleşmenin etkileri ile KOBİ’lerin doğrudan uluslararası rekabet ortamı koşulları ile karşı karşıya gelmesidir. İletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin ticari ve ekonomik faaliyetlere de doğrudan etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler pazarların uluslararasılaşmasına neden olmaktadır. Dolayısı ile rekabet koşulları daha da sert bir düzeye taşınmaktadır. KOBİ’lerin diğer bir sorunu ise teknolojiye erişim konusunda kendini göstermektedir. Bilindiği üzere teknoloji her geçen gün kendisini yenilemektedir. Teknolojik gelişmeler hayatımızın her alanında ortaya çıkmaktadır. Kentleşme olgusunun giderek yaygınlaştığı, köyden kente olan göçlerin hızlandığı bir dönemde yaşamlarımızı kolaylaştırmak amacı ile sunulan çok sayıda ürün ve hizmet bulunmaktadır. Mevcut ürün ve hizmetler teknolojik gelişmeler neticesinde yeni nitelikler kazanmaktadır. Ancak bu gelişim genellikle çok uluslu firmaların gerçekleştirmekte olduğu AR-GE çalışmaları neticesinde oluşmaktadır. Bu noktada özellikle KOBİ’lerin bu teknolojileri kendi üretimlerinde kullanabilmeleri için ciddi yatırımlar gerçekleştirmesi gerekmektedir. Ancak söz konusu yatırımların gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan finansal imkanların KOBİ’lerimizde bulunmaması nedeni ile yeni ürünler elde edilemediği gibi mevcut ürünlerin de yeni teknolojilerle güncellenmesi mümkün olmamaktadır. Günümüzde şehirlerin bile pazarlanabilir bir ürün olarak modellenmeye başladığı bilimsel çalışmalar gerçekleştirilmekte iken KOBİ’lerimizin varlıklarını devam ettirebilmeleri için kendilerini teknoloji ile uyumlu hale getirmeleri ve makine ekipman parkurlarını kaliteli, uygun fiyatlı, müşteri talebini karşılayabilir nitelikte ürün ve hizmet sunabilir hale getirmeleri kaçınılmaz bir değişim sürecidir. Bu değişimin başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için ise Ortak Çalışma Kültürünün bir an önce KOBİ kültüründe yer etmesi gerekmektedir. Zira bahse konu değişimin yatırım maliyetleri oldukça yüksek olup, tek başına bir KOBİ için gerçekleştirilmesi neredeyse imkansız durumdadır. İşte bu noktada Fizibilite Raporunun konusunu oluşturan Ortak Kullanım Tesisinin kurulması gerekliliği üzerinde karar alınmış ve Uşak Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği liderliğinde tesis için fizibilite raporu hazırlanmasına karar verilmiştir. Tesisin mobilya ve demir sektöründeki işletmeler ile her geçen gün gittikçe daha da önem kazanan oto tamir ve bakım işletmelerine yönelik olarak kurulmasının ise Uşak İlinin katma değer üretimine ciddi katkılar sağlayacağı ve Uşak İlini bölgesel bir üretim ve hizmet üssü haline getireceği değerlendirilmiştir. Projenin ilk çalışması kapsamında yararlanıcıların görüşleri de dikkate alınarak fizibilite raporu hazırlanmış ve oluşan talepler dikkate alınarak şehrin markalaşmasına da katkı sağlayacak olan Ortak Kullanım Tesisi için ilk adım atılmıştır. ii Uşak OKT tesisi Esnafa bir rakip olmaması, aksine esnafın işlerini büyütmelerine imkan verecek şekilde ihtiyaçları ölçüsünde bu tesisi kullanması amacıyla kurulacaktır. Tesisin kullanılmasında esnafın makine ve ekipmanları kendi müşterileri için ürettiği ürünleri veya üretemediği ürünleri bu tesiste planlanan makineleri belirli süre ve ileride oluşturulacak tesis kurallarına yarı mamül olarak üretilmesi hedeflenmektedir. Tesis bünyesinde planlanan dört ayrı iş merkezi olan; mobilya, metal, otomotiv ve iş geliştirme atölyeleri için ilk aşama da hedef kitle Uşak Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği bünyesinde hali hazırdaki üyeler veya gelecekte üye olabilecek esnaflardır. Bu sebeple sadece esnaflara hizmet verecek olan tesisin hedef kitlesinde nihai ürün olmaması sebebiyle son kullanıcı olacak müşteriler yoktur. Müşteriler, tamamen esnafların hedef kitlesinde yer almaktadır. Uşak OKT Fizibilitesinin toplam yatırım tutarı; 42.847.104,95 TL’dir. Bu rakamın; Yapım İşleri: 8.470.000 TL, Makine Ekipman: 33.471.186,90 TL, Mühendislik Hizmetleri: 606.817,27 TL ve İşletme Sermayesi ise 299.100,77 TL’dir. Önerilen yatırımın net bugünkü değeri 16.422.232,5TL, iskonto oranı %12,75, iç verim oranı %18, fayda maliyet oranı 1,38 geri ödeme süresi 6 Yıl 3 Ay olarak hesaplanmıştır. Bu sürede paranın zaman değeri dikkate alınmadan (nakit akışları iskonto edilmeden) başlangıçtaki nakit yatırımı, yaratacağı nakit akışlarıyla kaç yılda elde edeceğini göstermektedir. İç Verim Oranının iskonto oranın üstünde olması projenin beklentinin üzerinde gerçekleşmesi anlamına gelmektedir. Bu sebeple proje yapılabilir statüsündedir denebilir. Fayda masraf oranı ise nakit girişlerinin bugünkü değerinin nakit çıkışlarının bugünkü değerine oranlanması ile hesaplanmaktadır. Net bugünkü değer yöntemi ile aynı sonuçları verir. Oranın 1’den büyük olması beklenir ki net bugünkü değer pozitif olsun. Söz konusu fizibilitede oran 1,38 olarak hesaplanmış ve fizibilite konusu yatırım yapılabilir statüsünde yer almıştır. Uşak OKT Fizibilitesi sadece finansal anlamda yapılabilir olmaktan ziyade, Uşak İli’ndeki esnafların işlerini geliştirmeleri, başta Uşak olmak üzere, TR33 bölgesinde ilk olacak OKT yatırımı ile ilgili sektörler için cazibe merkezi olacaktır. Uşak ESOB olarak gerekli yer tahsisi, yapım maliyeti ve işletme giderlerini üstlenerek, ilimiz ve bölgemiz için yatırımın çarpan etkisi mikro-mezo ve makro düzeyde büyük olacak tesisin yatırımı gerçekleştirilecektir.
Atalay Savaş Uşak Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
PROJENİN TANIMI ve KAPSAMI Projenin Adı: Uşak Ortak Kullanım Tesisi Projenin Amacı: Uşak İli İç Ege Bölgesi’nde İzmir – Ankara Karayolu üzerinde yer alan, gelişim potansiyeli oldukça yüksek bir şehirdir. Ekonomik faaliyetlerin çeşitliliği, imalat sanayisi ile birlikte tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin gerçekleştirildiği, tarihi ve kültürel dokusu ile birlikte çeşitli doğal güzellikleri sayesinde turizm faaliyetlerinin de gerçekleştirildiği Uşak İli, İzmir ve Manisa gibi büyük şehirlere oldukça yakın bir konuma sahiptir. Şehir 3 adet Organize Sanayi Bölgesi ile Türkiye’nin önemli üretim merkezlerinden birisi olarak değerlendirilmektedir. Özellikle tekstil geri dönüşümü konusunda oldukça ciddi bir ivme yakalamış olan Uşak, geri dönüşüm iplik üretiminde Türkiye üretiminin %75 oranına denk gelen kısmına hakim durumdadır. Tekstil geri dönüşümü hazır giyim ve konfeksiyon atölyelerinde dikim fazlası olan kumaş kırpıntılarının belirli işlemlerden geçirilerek tekrardan elyaf haline gelmesi ve iplik elde edilmesi olarak ifade edilebilir. İlde tekstil dışında öne çıkan diğer bir sektör ise deri sektörüdür. Genellikle ham derinin işlenerek yarı mamul haline getirilmesi alanında faaliyet göstermekte olan çok sayıda deri fabrikası Uşak’ta çalışmaktadır. Deri üretimi büyük oranda yarı mamul olarak gerçekleştirilmekte ve yine büyük oranda küçükbaş hayvan derisi kullanılarak yapılmaktadır. İldeki OSB’lerin en büyüğü Uşak – İzmir Karayolu üzerinde yer alan ve tekstil geri dönüşümünün ağırlıklı olduğuUşak Organize Sanayi Bölgesidir. Deri sektörünün ağırlıklı olduğu bölge ise Uşak Karma Deri Organize Sanayi Bölgesi’dir. Uşak Karma Deri Organize Sanayi Bölgesi Uşak – Denizli Karayolu üzerinde yer almaktadır. Uşak İlinin 3. Organize Sanayi Bölgesi ise Karahallı İlçesinde yer alan ve genellikle dokuma işletmelerinin bulunduğu Karahallı Organize Sanayi Bölgesidir. 3 adet organize sanayi bölgesi ile imalat sanayinde oldukça önemli bir payı olan Uşak aynı zamanda hizmet sektörü açısından da ciddi avantajlara sahip durumdadır. İlde hizmet sektörünün gelişmesinde en büyük katkı şüphesiz ki Uşak Üniversitesi’dir. Uşak Üniversitesi kurulduğu günden bu yana gelişimini ve büyümesini sürdürmüştür. Halen de gelişmeye devam etmektedir. Son olarak Tıp Fakültesi ve Diş Hekimliği Fakültesi de kurulmuş olup şehre oldukça önemli katkılar sağlamıştır. Üniversitenin gelişimi dışarıdan gelen insan sayısının da artmasını sağlamıştır. İl lojistik konumu ile de ciddi avantajlara sahip durumdadır. Bulunduğu konum Ülkemizin ana karayollarından birisi üzerinde yer almaktadır. Ayrıca birçok Devlet Kurumu da ilde faaliyet göstermektedir. Sanayi sektörünün gelişmişliği ve ildeki üniversitenin gelişimi hizmet sektörünün gelişimini tetiklediği gibi ildeki hareketli nüfusun artmasını da tetiklemektedir. Bu unsurlar özellikle ildeki sanayi ve hizmet sektörleri açısından tamamlayıcı nitelikte olan ve birçok yardımcı ekipmanın yanı sıra ana kullanım unsurlarının da üretimini sağlayan Mobilya, Profil Demir Doğrama ve Oto Tamir Bakım işletmeleri için gelişimi de zorunlu 4 kılmaktadır. Bu noktalardan hareketle mali yapısı yeterince güçlü olmayan ve çok büyük bir bölümü mikro işletme statüsünde olan KOBİ’ler için yatırım gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan gereklilik projenin amacının belirlenmesini de sağlamıştır. Bu kapsamda proje amacı Uşak İli’nde üretilen katma değerin artırılmasıdır. İlde özellikle Mobilya, Profil Demir Doğrama ve Oto Tamir Bakım işletmelerinin makine ekipman ve know-how yetersizliği gibi nedenlerle mevcut kapasitelerini tam olarak kullanamadıkları görülmüş, birçok iş ve işlem için şehir dışında hizmet aldıkları alanlarda eksikliklerin giderilmesi ihtiyacı oluşmuştur. İlgili eksikliklerin giderilmesi için saha ölçümlemeleri, rapor ve dokümantasyon çalışmaları, kurumlarla görüşmeler gerçekleştirilmiş ve sonuçta Ortak Kullanım Tesisi kurulmasına karar verilmiştir. Kurulacak olan atölyenin amaçları ise aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: Mobilya, Profil Demir Doğrama ve Oto Tamir Bakım işletmelerinin ürün/hizmet sunum kapasitelerinin artırılması Bu işletmelerin maliyetlerini düşürerek karlılık oranlarını yükseltmesi Ürün/Hizmet çeşitliliğinin sağlanması Ürün/Hizmet sunum sürelerinin kısalması Artan çeşitlilik, kalite ve kapasite ile birlikte işletmelerin mali yapılarının güçlendirilmesi ve yatırım yapabilirliklerinin artırılması İlde üretime konu olan ürünlerin artması İlin ve ilgili sektörlerin ürettiği katma değerin artırılması Ortak Kullanım Tesisi kapsamına giren işletmelerin hitap ettikleri potansiyel müşteri sayısının artırılması İlde know-how bilgisinin oluşmasını sağlayarak ilin beşeri sermayesinin güçlendirilmesi Sektörel ve mesleki eğitim eksikliklerinin giderilmesi İlgili sektör işletmelerinin giderek daha da sertleşen rekabet ortamında rekabet güçlerini artırması İlgili sektörlerde faaliyet gösteren ve birçoğu mikro ölçekli olan KOBİ’lerin şehir dışında da faaliyetlere başlayabilmesi Ortak kullanım tesisinin kurulabilmesi için öncelikle saha ölçümlemeleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular atölyede kullanılacak olan makine teçhizatların belirlenmesini sağlamıştır. Ayrıca atölyenin sunmasında yarar olacağı düşünülen diğer hizmetler de belirlenmiştir. Özellikle eğitim ve danışmanlık faaliyetleri konusunda da hizmet sunulması atölye için oldukça önemli hizmet türleri arasında yerini almıştır.